Ngày 14/5, tại Hà Nội, Ban quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức khai mạc trưng bày “Khát vọng tự do”. Đây là một trong những hoạt động hướng tới kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2020), 95 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2020), 73 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2020).

Qua 3 nội dung được thể hiện trong trưng bày: Xiềng xích; Tung cánh giữa màn đêm, Khúc ca hòa bình là hành trình tìm đến tự do của các chiến sĩ cách mạng từ các nhà tù thực dân, đế quốc, được tái hiện lại qua hình ảnh, tài liệu và những câu chuyện kể đầy chân thực.

 Cắt băng khai mạc triển lãm

Nội dung trưng bày phản ánh cuộc sống cùng cực của người Việt Nam dưới chế độ thực dân, đế quốc. Trong màn đêm tăm tối, dân tộc Việt Nam phải gồng mình chống đỡ những chính sách bóc lột, nô dịch, khủng bố nặng nề. Hệ thống công cụ đàn áp liên hoàn gồm: Tòa án, sở mật thám, nhà tù được chính quyền thực dân, đế quốc thiết lập khắp các địa phương.

Trong chốn “địa ngục trần gian” Hỏa Lò, Sơn La, Côn Đảo, Trại giam tù binh Phú Quốc, kẻ thù cho thi hành chế độ sinh hoạt và lao dịch hà khắc, với mục đích dùng sự khổ ải để khuất phục ý chí những người Việt Nam yêu nước. Không phút buông xuôi, các chiến sĩ cách mạng vẫn quyết tâm thực hiện những cuộc vượt ngục táo bạo, như những cánh chim khao khát tự do, bay đến vùng ánh sáng cách mạng.

Tại Nhà tù Hỏa Lò “địa ngục trần gian giữa lòng Hà Nội” đã diễn ra những cuộc vượt ngục “thần kỳ” năm 1932, 1945, 1951 bằng các hình thức: Thăng thiên (trèo tường), Độn thổ (chui cống ngầm) và Vuốt râu hùm (đi qua cửa ngục).

Tại Nhà tù Sơn La diễn ra hai cuộc vượt ngục vào năm 1941 và 1943. Trong số các chiến sĩ cách mạng vượt ngục Nhà tù Sơn La năm xưa, nhiều đồng chí sau này đã trở thành những nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng và Nhà nước như: Đồng chí Nguyễn Lương Bằng, Trần Đăng Ninh, Lưu Đức Hiểu, Nguyễn Văn Trân….

Các đại biểu tham quan triển lãm

Dấu ấn về tinh thần quả cảm trong những cuộc vượt ngục táo bạo năm xưa vẫn lan tỏa như một minh chứng trường tồn cho lòng yêu nước và khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam.

Không gian trưng bày được thể hiện qua những gam màu trầm, lạnh; những hình ảnh, tư liệu được đặt cách điệu trong lưới mắt cáo hay những trận bom Mỹ trút xuống miền Bắc Việt Nam cũng được tái hiện sinh động giúp người xem hình dung rõ hơn về cuộc chiến đấu chống kẻ thù xâm lược của quân và dân ta.

Tại buổi khai mạc trưng bày, người xem được gặp gỡ những nhân chứng lịch sử, đã trực tiếp tham gia vào các cuộc vượt ngục và thân nhân của những chiến sĩ cách mạng từng đã tham gia vượt ngục năm xưa như: Thiếu tướng Huỳnh Đắc Hương, người phá ngục Trại giam Phú Bài tháng 3-1945; ông Nguyễn Hà Long, thương binh 2/4, người khởi xướng phong trào đào hầm vượt ngục tại phân khu A2, Trại giam tù binh Phú Quốc đêm 19-1-1969; ông Đỗ Trọng Dư, “chuyên gia” làm xẻng, nắp hầm tại Trại giam tù binh Phú Quốc; thân nhân gia đình Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Đại tướng Văn Tiến Dũng…

Tại không gian trưng bày, Ban Tổ chức giới thiệu với người xem những tài liệu liên quan đến các cuộc vượt ngục và những kỷ vật của các chiến sĩ cách mạng tham gia vượt ngục năm xưa như: Thanh kiếm do bộ đội Quân giới tặng đồng chí Nguyễn Văn Trân (tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò năm 1940) khi đồng chí giữ cương vị Bí thư kiêm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hà Nội; Huân chương Hồ Chí Minh do Hội đồng Nhà nước nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tặng đồng chí Nguyễn Văn Kha, ngày 8-8-1990; mũ phớt do ông Lê Tất Đắc sử dụng trong thời gian giữ chức vụ Xứ ủy viên Xứ ủy Trung kỳ, năm 1940…/.

Tin, ảnh: Huy Lê