Giờ phút mà cách đây đã hơn 40 năm, công trình linh thiêng và kỳ vĩ - Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh giữa Ba Đình lộng gió sau hai năm xây dựng đã hoàn thành và đón Bác trở về trong niềm hân hoan của nhân dân Thủ đô và đồng bào cả nước...

Thiếu tướng Trần Kinh Chi. Ảnh: PHAN HƯƠNG

ĐÁ CHÔNG TIỄN BIỆT NGƯỜI

Trò chuyện với chúng tôi, trong niềm xúc động dâng trào, Thiếu tướng Trần Kinh Chi kể rằng, trên cương vị là Cục trưởng Cục Bảo vệ an ninh Quân đội, ông đã chỉ huy thành công nhiều cuộc hành quân di chuyển thi hài Bác từ Hà Nội đi Đá Chông (Sơn Tây) và ngược lại, nhưng lần hành quân di chuyển thi hài Người về Hà Nội này có ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Đất nước thống nhất, thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được rước về yên nghỉ trong Lăng, thỏa lòng ước mong của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.

Cho đến bây giờ ông vẫn nhớ như in, đó là vào một ngày đẹp trời, bầu trời xanh ngắt, núi Ba Vì sừng sững soi bóng xuống dòng sông Đà cuộn chảy. Trong khi đợi giờ để hạ mệnh lệnh hành quân, Thiếu tướng Trần Kinh Chi tha thẩn đi dạo một vòng trong khuôn viên K84 (mật danh khác của Đá Chông). Ông dừng chân đứng ngắm ba ngọn đá trồi lên từ lòng đất, như ba mũi chông. Đây là nơi khi còn sống, mỗi khi lên K84 nghỉ ngơi, làm việc, Bác thường ra ngồi nghỉ, đọc báo. Nơi đây, Bác cũng đã từng tiếp nhiều vị khách quý người nước ngoài. Đoàn xe đã sẵn sàng, đúng giờ “G”, Thiếu tướng Trần Kinh Chi hạ lệnh hành quân. Hầu như tất cả cán bộ, chiến sĩ được phân công ở lại K84 đều có mặt để đưa tiễn Bác. Họ đứng chật hai bên đường, từ nhà kính ra đến tận cổng lưu luyến từ biệt Người. Rời khỏi K84, Thiếu tướng Trần Kinh Chi ra lệnh cho đoàn xe giữ tốc độ quy định. Dọc đường, ông nhìn thấy các cán bộ, chiến sĩ Cục Bảo vệ và Trung đoàn 144 (nay là Lữ đoàn 144) vẫn có mặt trên các điểm quy định. Cuộc hành quân trở về của Bác được bảo vệ vô cùng cẩn mật. Lần này, tướng Chi được bảo vệ thi hài Bác hành quân qua quê hương mình vào ban ngày. Khi đoàn xe qua xã Tam Hiệp thì trời đã sẩm tối, nhưng ông vẫn còn nhìn rõ những mái nhà tranh ấm áp. Khác với những lần trước đưa Bác hành quân qua đây, lần này lòng ông thanh thản và nhẹ nhõm hơn. Ông cảm thấy vô cùng tự hào vì đã cùng đồng đội vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất để hoàn thành nhiệm vụ thiêng liêng là bảo vệ và giữ gìn lâu dài thi hài Bác.

“... Đúng 20 giờ tối hôm ấy (18/7/1975), đoàn xe rước thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh về tới Quảng trường Ba Đình đã sáng lòa như cả một trời ánh điện. Trong vùng sáng đó, Lăng càng nổi bật lên như một đài sen. Trong không khí hết sức thiêng liêng và xúc động, cánh cửa lớn phía sau Lăng từ từ mở ra. Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng bước nhanh tới chiếc xe chở linh cữu Bác. Những chiến sĩ mặc đại lễ nhanh chóng tiến lại với những động tác rất thuần thục, theo hiệu lệnh rước Bác vào Lăng trang trọng và uy nghiêm...” - Thiếu tướng Trần Kinh Chi hồi tưởng.

Giây phút quá thiêng liêng, nhìn Bác vẫn với chòm râu, vầng trán bao la và gương mặt bao dung, nằm bình yên như ngủ trên chiếc giường đồng và trong lồng kính trong suốt lướt qua chầm chậm... nước mắt mọi người lại trào ra. Ai cũng muốn chạy theo và thốt lên tiếng gọi: “Bác ơi”... Phó Chủ tịch Nước Nguyễn Lương Bằng, thay mặt Đảng, Nhà nước nói lời chào mừng Bác trở về Hà Nội, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Đảng, Nhà nước, nhân dân và các nhà khoa học Xô-viết đã tận tình giúp đỡ Việt Nam trong những năm qua...

NGÀY TRỌNG ĐẠI

Thiếu tướng Trần Kinh Chi kể lại, đúng như kế hoạch, ngày 29-8-1975, Chính phủ và Trung ương Đảng đã tổ chức Lễ khánh thành Lăng Bác. Buổi lễ được tổ chức ở Hội trường Ba Đình, đối diện với Lăng Bác. Có thể nói, chưa bao giờ Hà Nội có một buổi lễ đặc biệt như thế này. Mọi người đến dự đều trào dâng một niềm xúc động lạ thường.

Dự lễ khánh thành có các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quân đội và đại biểu ưu tú các giới, các đoàn thể, các tầng lớp xã hội, tôn giáo và khách quốc tế. Tại buổi lễ, mọi người được nghe những bài diễn văn với tình cảm sâu nặng của các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh... và hai bài phát biểu cảm động của các đồng chí Trưởng đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô và Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc...

Lễ khánh thành Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh

“Sau buổi Lễ trọng thể khánh thành Công trình Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi và đồng chí Phùng Thế Tài, Phó Tổng Tham mưu trưởng được giao nhiệm vụ hướng dẫn các đoàn đại biểu sang Lăng để chính thức mở đầu buổi viếng Bác đầu tiên. Không khí thật đặc biệt. Đoàn nối đoàn hết sức im lặng, nhưng trong sự im lặng ấy là cả một biển trời yêu kính và tri ân, cùng quyết tâm đời đời đi theo con đường cách mạng của Bác” - Thiếu tướng Trần Kinh Chi xúc động nhớ lại.

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Bác

Hai chiến sĩ mặc đại lễ phục trắng đứng gác hết sức trang nghiêm bên cửa. Hai chiến sĩ tiêu binh danh dự đầu tiên, đó là đồng chí Nông Văn Thành và Nguyễn Văn Rỉ, một người ở Cao Bằng, một người ở Nghệ An quê Bác. Qua cửa chính, cùng vào tiền sảnh, không ai bảo ai, tất cả cùng đứng lại giữa căn phòng ngước lên ngắm nhìn dòng chữ “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, cùng chữ ký của Bác. Các đoàn đại biểu lặng lẽ nối tiếp nhau lên tầng trên, kính cẩn nghiêng mình bước vào phòng trong, nơi Bác đang nằm. Trong khung cảnh đặc biệt trang trọng, vừa trông thấy Bác, tất cả lặng đi trong niềm xúc động kìm nén nhưng nhiều người vẫn bật khóc.../.

Ngô Duy Đông

Báo Quân đội nhân dân