Theo Lịch sử Đảng bộ tỉnh 1945-2005 (Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia, 2009) và nhiều tài liệu lịch sử chính thống khác, ngày 19-4-1946, tại Pleiku đã diễn ra Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam với hơn 1.000 đại biểu đến từ các tỉnh Tây Nguyên và miền núi các tỉnh Nam Trung Bộ tham dự. Các đồng chí Tố Hữu, Bùi San được Trung ương cử đến trao lá thư của Bác Hồ gửi cho Đại hội. Tại đây, các đại biểu đã được nghe thư Bác, nêu cao tinh thần đoàn kết dân tộc, quyết tâm cùng nhau đánh đuổi kẻ thù xâm lược. Gần 75 năm đã trôi qua, giá trị của lá thư lịch sử ấy vẫn còn nguyên giá trị.

Trong sự kiện này, có một chi tiết thường được các tài liệu nhắc đến: Các đại biểu tham dự Đại hội đã được tặng ảnh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. Một trong những người nhận được món quà vô giá này là cụ Rơchơm Yut. Bất chấp mọi hiểm nguy liên quan đến tính mạng, gia đình và cộng đồng, cụ đã giữ tấm ảnh Bác suốt gần 20 năm, cả trong thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ. Sau năm 1960, bị bệnh nặng, biết mình không qua khỏi nên cụ đã trao kỷ vật thiêng liêng này lại cho cán bộ cách mạng. Năm 1963, Tỉnh ủy Gia Lai chuyển tấm ảnh này cho Bảo tàng cách mạng Việt Nam.

Đặt sự kiện và chi tiết trên trong bối cảnh lịch sử của Tây Nguyên và đất nước ta khi ấy sẽ thấy tầm quan trọng của vấn đề là rất lớn: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ ra đời ngày 2-9-1945; đến ngày 23-9-1945, Nam Bộ đã phải đứng lên chống thực dân Pháp; không đầy 1 năm sau, ngày 21-6-1946, Pháp tấn công tỉnh ta ở khu vực biên giới Đức Cơ ngày nay; ngày 25-6-1946, Pháp chiếm thị xã Pleiku; 1 ngày sau thị xã Kon Tum cũng rơi vào tay giặc; ngày 19-12-1946, toàn quốc kháng chiến…

 Một số đại biểu tham dự Đại hội, ngày 19-4-1946, tại thị xã Pleiku (ảnh tư liệu).

Tấm ảnh Bác là hiện vật vô cùng quý giá. Bởi lẽ, cho đến nay, sau hơn 70 năm, tư liệu, hiện vật về sự kiện Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Pleiku năm 1946 không còn nhiều, nếu không muốn nói là quá hiếm. Tấm ảnh không chỉ là bằng chứng về tình cảm của lãnh tụ đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên mà còn thể hiện tấm lòng của đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng đất này đối với Bác.

Chúng tôi đang cố gắng đi tìm những thông tin liên quan đến cụ Rơchơm Yut. Đáng tiếc là các tài liệu hiện có thể tham khảo không cho biết chi tiết hơn nhân vật này. Trong khi đó, ở một hướng khác, chúng tôi cũng đã liên hệ và được các đồng nghiệp ở Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam đồng ý tìm giúp hiện vật này từ Hà Nội. Hy vọng, một ngày không xa, tấm ảnh chân dung Bác, là quà tặng năm 1946 của cụ Yut, trong một sự kiện trọng đại của tỉnh nhà và Tây Nguyên sẽ được tìm thấy và trưng bày tại Bảo tàng tỉnh.

NGUYỄN QUANG TUỆ

Theo https://baogialai.com.vn